18 mei 2005
3.2 Drimmelen
967. Mons cum appendiciis Tremella Sturnahem(vals)[ 96799991.].
1285. parochias illas quarum nomina inferius continentur videlicet Valkenbergae, Overdragae, Strienae, Wiedae, Wieldrecht, Dubbelmondae et Driemilensis[128511181.].
1304ca. ene halve hoeve lande te Driemilen; ene viertel lands te Driemilen; ambocht van Driemilen[Hoek, 1969, 6.].
1312. 't ambocht van Driemilen[131203011.].
1314. dat gerecht van Drimilen ende dat ghemaele ende die visscherie ende dat gerecht van Stanthezen altemale[131411111.].
1318. int ambocht van Driemilen[131810031.].
1341. Drimmelen op de Maze[Van Ham, 1966, 167.].
1348. over den moer van Stanthasen tot aenden moer van Driemilen[134812261.]
1357. den moer van Driemylen[135703311.].
1361. dat ambocht van Drimilen ende die visscherije ende die maelrie[Hoek, 1969, 13.].
1373. Jan van Driemilen[137305261.].
1385. Willem van Driemilen[138503291.].
1415. Godelt van Driemilen[141502141.].
1448. Dryemylen, Driemylen[Margry, 1984b.].
1838/40. Drimmelen.
1845a. Drimmelen.
1845b. Drimmelen.
1908. Drimmelen.
1988. Drimmelen.
Compacte nederzetting (1840) aan een haventje aan de dijk van de Emiliapolder. Uitgegroeid tot belangrijke jachthaven voor de Biesbos. Drimmelen was een ambacht in Holland, met vanaf 1332 een eigen rechter of schout met zeven heemraden of schepenen. Geen gehuchtse akker, straat, beemd of hei.
In de oude attestaties zijn vergelijkbaar Drempt bij Hummelo in Gelderland (1122: Thremete), Drumpt ten westen van Tiel (850: Thrimnitha) en Dreumel ten zuiden van Tiel (1117: Trumele) [Gysseling, 1960a, 285, 288, 286; Künzel, 1988, 117, 119, 118.]. Zo is ook het Brechtse Tremel[1402: Tremelt, achter Tremelen] vergelijkbaar.
De vijf plaatsnamen van dit type lijken in twee groepen uiteen te vallen. De eerste groep heeft namen van het type tre + meta. Gysseling denkt voor Drumt aan eindpunt, eindstreek. Bij Drimmelen is dat wel toepasbaar omdat de Maas een grensrivier kan zijn geweest. In de latere middeleeuwen lag de grens tussen de bisdommen Luik en Utrecht in deze rivier.
De tweede groep heeft namen van het type tre + mele. Drimmelen hoort daartoe. Drimmelen = drie mijlen ? De verlatijnste vorm van de eerste betrouwbare vermelding lijkt daar wel op te wijzen. Met zevenmijls laarzen bereikt men zo de romeinse weg... Voor het Brechtse Tremel is een dergelijke mijlpaal wel niet bekend, maar op Tremel werd wel een Dorestat-penning gevonden: vroeg middeleeuws verkeer over een oude romeinse weg ? In Brecht gelooft men het vast al laat de archeologie ons geheel in de steek.
Künzel geeft bij de drie Gelderse namen geen enkele interpretatie.
Drimmelen = telwoord(drie) + lengtemaat(mijl)
3.3 Drimmelen, Oud-
1838/40. Oud Drimmelen.
1845a. Oud Drimmelen.
1845b. Oud Drimmelen.
1908. Oud Drimmelen.
1988. Oud-Drimmelen.
Klein gehucht in de Emiliapolder, tussen de Brede Vaart en de Kerkvaart, niet ver van de plaats van de oude kerk, nu nog kerkhof. Dit is het na 1421 landinwaarts verplaatste Drimmelen, nadat het oorspronkelijk Drimmelen aan de Maas met de Grote Waard verdronk[Van Ham, 1966, 180, nt. 57.]. Geen gehuchtse akker, straat, beemd of hei.
Zie Drimmelen. Oud duidt hier op de hogere ouderdom vergeleken bij de havenplaats Drimmelen aan de dijk van de Emiliapolder.
Oud-Drimmelen = rel.ouderdom(oud) + plaatsnaam(Drimmelen)
3.4 Drimmelen, Oudst-
1838/40. (naamloos).
1845a. (naamloos).
1845b. (naamloos).
1908. (naamloos).
1988. (naamloos).
Het verdronken oudste Drimmelen aan de Maas. Zie verder onder 3.2.
Parochieel: Drimmelen was een eigen parochie, patrocinium Sint-Sebastiaan, bisdom Luik.[Bijsterveld, 1993, Bijlage 3.]
Staatkundig ca 1500: graafschap Holland, Zuid-Holland.
Cultuur-Historische Waarden Noord-Brabant 2005
AMK Archeologische monumentenkaart
Niet opgenomen.
IKAW Indicatie archeologische waarden
In gebied met lage verwachtingswaarde.
In niet gekarteerd gebied
HISTSTED Historische stedebouwkundige structuren
Redelijk hoge historisch-stedebouwkundige waarde, S225, omschrijving "Dijknederzetting Oud-Drimmelen"
Literatuur:
Bont, C.H.M. de. A Dutch Atlantis Five Metres Below Sea Level: Reconstructing the Medieval Landscape of the Groote Waard. Permanent European Conference for the study of the rural landscape. Proceedings 2000. London, 2002.
Ham, W.A. van. De bedijking van de Emiliapolder en haar voorgeschiedenis. Jaarboek de Oranjeboom 19 (1966) 158 - 181.
Rehm, G.J.. Geschiedenis Made en Drimmelen. [Lezing, 1982.]