Koevering (Steenbergen, nu Steenbergen)
18 mei 2005
3.4
Koevering1295. in den leghscat ter Coeueringhen[129510241.].
1299. ecclesiarum de Bergis, Hildernisse, Helsteren, Couerenghe, Steenberghe, Ghestele, Rosendale et de Nispen[129907041.].
1312. molendinum ad ventum apud Couveringen[ARAB, RK 542, I, 17r2vb.].
1359. heer Gheraerd die Pape van de Coverenge[Vervloet, 1972b, 122.].
1359. vander Coevringhen[GA BoZ, ARR 593, 24r.].
1368. vp den Koeverinsen vliet[ARAG, NDD, reg. 654.].
1368. west waert vander ouder Koeveringhen[ARAG, NDD, reg. 658.].
1369. Jan van der Coenerynghen[Meijers, 1940, 67.].
1376. opten weel vander Nyeuwer Coeveringhen toe[ARAG, NDD, reg. 710.].
1400/24. den pape van der Coeveringe[Vervloet, 1972b, 122.].
1415. lancx der Coeverincsche vaert[Van Loon, 1965, 53.].
1415. Coebermsche Vaert
1716. De Kouvering[Hattinga, Kaarte der Baronye Steenbergen.].
1838. De Koevering.
1845b. Koevering.
1856. Koevering.
1908/10. Koevering.
1988. Koevering.
Mogelijk een 13e-14e eeuwse parochie, die daarna verdronk. In ieder geval een moerneerdersgebied. Na bedijking van het Westland, (1376) 1421, een dijkgehucht. Vermeld wordt de Koeveringse Dijk.
Op Zuid-Beveland lag bij Rilland de parochie Mare-Coeveringe[Dekker, 1971, kaart.]. Vlak ten noorden van Vrasene in het Land van Waas ligt op de rand van de hoge en lage gronden een gehucht Koevering. Bij St. Oedenrode ligt een gehucht Koevering. Bij Geldrop ligt een Koeveringse Put die mogelijk via een familienaam zo genoemd werd. Een in 1446 al oude turfvaart te Roosendaal heette "de Couveringe"[Van Loon, 1965, 53-54.]. Als Van Hasselt en Weijnen gelijk hebben, ligt deze vaart in het Moer van de Vlamingen aldaar[Van Hasselt en Weijnen, 1948, nr. 1256.].
Het Koevering uit 1208 ligt te Vrasene, zoals beredeneerd wordt door Vervloet[Vervloet, 1972b, 118.]. De Koeveringse windmolen uit 1312 is waarschijnlijk die bij St. Oedenrode.
Het Koevering uit 1299 zou een parochie moeten zijn, die tussen Steenbergen en Halsteren lag. Daar is geen parochie bekend. Vervloet vermoedt daarom een samenhang met de parochie Polre, nabij de brug van Tholen over de Eendracht. De beide "papen" van Koevering kunnen zowel daar vandaan komen als uit het Zuid-Bevelandse. In ieder geval hoort die vermelding wel degelijk in het gebied waar nu het gehucht Koevering ligt.
De Vrasense vermelding verwijst overigens naar een mogelijkheid van naamsmigratie. Vanaf 1264 komen Vlaamse kolonisten in deze streek de moernering bedrijven. Ze brengen wel meer Vlaamse plaatsnamen mee: IJzendijke, Zwijnaarde, Sysele en andere; waarschijnlijk zelfs het recht waaraan die van Steenbergen onderworpen waren. Bij het gebied IJzendijke in het Halsters Laag lag bovendien een tweede Coeveringe[Vervloet, 1972b, 122.]. De verklaring van de naam Koevering zal elders, waarschijnlijk in Vlaanderen, gezocht moeten worden. Te Steenbergen is het een vernoemingsnaam.
Koevering = plaatsnaam(Koevering bij Vrasene).
4.6 Westland
1376. Uitgifte van de polder van de Couveringhe[Delahaye, 1972c, 234.].
1423. bedijkers van het Nieuwe Land geheten het Westland[Delahaye, 1972c, 234.].
1431. West Nieuwe Land[Delahaye, 1972c, 234.].
1458. het Nieuwland bij de Oude Sluis.[Delahaye, 1972c, 234.].
1565. De West polder[ASB, Gastelse kaart.].
1716. Polder het Westland.
1787. (naamloos).
1838. Westland.
1845b. Westland.
1855/56. Westland.
1856. Westland.
1908/10. Westland.
1988. (naamloos).
Polder ten westen van het Oudland van Steenbergen. Mogelijk in 1376 een eerste bedijkingspoging, waarbij de ingelanden toegelaten werd darink te delven. Dit leidde mogelijk tot een snelle ondergang. In 1421 werd het zelfde gebied opnieuw ter bedijking uitgegeven. Vermeld wordt de Westlandse Langeweg.
Parochieel: Koevering was eigen parochie met kerk, patrocinium: onbekend, bisdom Luik. Geen gegevens bij Bijsterveld[Bijsterveld, 1993, Bijlage 3.], maar zie de attestaties uit 1299, 1359, 1400/24.
Staatkundig ca 1500: hertogdom Brabant, land van Steenbergen.
Cultuur-Historische Waarden Noord-Brabant 2005
AMK Archeologische monumentenkaart
Terrein met archeologische waarde. Monumentnummer 15714. Omschrijving:
Terrein met mogelijke sporen van bewoning (het verdronken dorp Koevering) uit de late middeleeuwen. De coordinaten betreffen het op een hoogte gelegen huidige gehucht Koevering. Volgens K. Leenders is het mogelijk dat de locatie 1 km meer noordoostelijk moet worden gezocht (ten Westen van de kruising Korte Dijk-Drielindekens Dijk en Koeveringse Dijk). De precieze lokatie van het verdronken dorp is dus onbekend. Booronderzoek en oppervlakteverkenning van Baac/Bilan in 2003 leverde laat-middeleeuwse en nieuwe tijd indicatoren binnen de grenzen van het monument op (waaronder oude bodemvorming op enige diepte; vooral vlak boven dit niveau veelvuldig baksteenfragmenten), maar geen afdoende bewijs. Er werd ook magnetometrisch onderzoek uitgevoerd; geen muurresten aangetroffen, wel een zone waarin waarschijnlijk meer baksteenpuin aanwezig is dan in het omringende gebied. Het door de provincie (Terreinen van Verdronken Dorpen) ingebrachte nieuwe terrein (TVD-1) werd in 2003 door Baac/Bilan verkend in het kader van het project IWAT -> een nadere waardering van terreinen van Archeologische Betekenis in de provincie Noord-Brabant (verslag BAAC/Bilan en A. Kattenberg (magnetometrisch onderzoek): zie CMA).De verkenning gaf aanleiding tot een waardering van het terrein als AW. Slechts de percelen waarop werd geboord zijn in het monument opgenomen; de vindplaats zal echter aanmerkelijk groter zijn. Bijgevolg zou door aanvullend onderzoek ook de omvang van het monument kunnen toenemen. De uitvoerende combinatie Baac/Bilan beveelt onderzoek door middel van proefsleuven aan, om te komen tot de gewenste nadere waardering.
IKAW Indicatie archeologische waarden
In gebied met hoge verwachtingswaarde.
HISTSTED Historische stedebouwkundige structuren
Niet opgenomen.
Literatuur:
Delahaye, A.. De polders van Steenbergen. In: Steenbergen in de Middeleeuwen. Steenbergen, 1972, 221 - 262.
Vervloet, J.A.J.. Het Steenbergse natuurlandschap. In: Steenbergen in de middeleeuwen. Steenbergen, 1972, 89 - 104.
Vervloet, J.A.J.. De exploitatie voor de bedijkingen. In: Steenbergen in de middeleeuwen. Steenbergen, 1972, 105-172.