3.1 Heilige Berg

Een stuk grondbezit dat in 1189 aan de abdij Ter Doest werd gegeven. Tegen 1295 zijn daar ongenood lieden op komen wonen[129501151.]. In 1314 verkocht Ter Doest haar bezit te Heiligenberg[131411271.]. In de overstromingsperiode is de naam geheel uit het zicht verdwenen. Vermoed wordt dat het lag bij de Zandberg en dat op basis van de veronderstelling dat uit het latijnse Mons Sanctus een nederlandstalige Zandberg zou worden[Delahaye, 1979, 137; Van Mierden, 1982.]. Geen gehuchtse akker, straat, beemd of hei.

Bij Amersfoort ligt een huis en gehucht Heiligenberg. Het element Heilig komt nog voor in samenstellingen als Heiligarm bij Den helder; Heiligeland bij Nijmegen; Heiligerlee in Groningen. Ook de naam Heilo in Noord-Holland bevat het element "heilig". Voorts Heiligenstadt en Heiligenkirchen in Duitsland.

In eerste instantie lijkt de associatie "heilig" met monniken voor de hand te liggen. Probleem is echter dat het gebied al Heilige Berg heet als het aan de monniken gegeven wordt. Künzel[Künzel, 1988, 171.] ziet in "heilig" noch te Klundert, noch te Heilo enig probleem. Heilig duidt op cultusplaatsen in het algemeen. Hier te Klundert kennen we daarvan de achtergronden niet.

De 'berg' zal wel een hoogte in het terrein geweest zijn. Het hoeft hier niet persé een donk te zijn, een hoogte in het veen is ook mogelijk. Zie § Berg.

Heilige Berg = heilig + berg.

Dekker, C., J. Kruisheer. Een rekening van Ter Doest over het jaar 1315. Handelingen Kon. Commissie voor geschiedenis 133 (1967) 273 - 305. [Aant. Niervaart]

Parochieel: Heilige Berg had – zover bekend – geen kapel. Het gebied hoorde vermoedelijk tot de parochie Niervaart, patrocinium onbekend, bisdom Luik.[Bijsterveld, 1993, Bijlage 3.]

Staatkundig ca 1500: graafschap Holland, land van Strijen.

Dekker, C., J. Kruisheer. Een rekening van Ter Doest over het jaar 1315. Handelingen Kon. Commissie voor geschiedenis 133 (1967) 273 - 305.

Delahaye, A.. Heilige Berg, Overdrage, Niervaart en Klundert. In: De Heren XVII van Nassau Brabant. Zundert, 1979, 109 - 140.

Goverde, W.. Landaanwinsten in de Noord-West-Hoek van Noord-Brabant na de St.-Elisabethsvloed. de Overdraght 17 (1991) nr. 3, 14 - 21; 18 (1992) nr.1, 13 - 27.

Henken, P.. Het sacramentsretabel van Niervaart. Engelbrecht van Nassau 22 (2004) 107 - 109.

Herben, M.H.A.J., L. van der Mierden. De rentmeestersrekeningen van Niervaart uit de eerste helft van de vijftiende eeuw. Brabants Heem 45 (1993) 150 - 157.

Herben, M.H.A.J., L. van der Mierden. Het dorp en de heerlijkheid Niervaart in de late middeleeuwen. Jaarboek De Oranjeboom 48 (1995) 33 - 49.

Herben, M.H.A.J.. De Overdrage alias De Moerdijk. De Overdraght 21 (1995) nr. 4, 11 - 22.

Herben, M.H.A.J., L. van der Mierden. De oude heerlijkheid Niervaart met haar dorp, moerdijken, wateren en gronden (deel 2). De Overdraght 24 (1998) nr. 4, 21 - 33.

Herben, M.H.A.J., L. van Mierden. Geschillen tussen de graaf van Nassau en de markies van Bergen op Zoom over de grens tussen Klundert en Fijnaart. Jaarboek De Oranjeboom 51 (1998) 124 - 131.

Herben, M.H.A.J.. Het nieuwe Niervaart (1450 - 1558). Engelbrecht van Nassau 22 (2004) 127 - 129.

Koornneef, H.. De bodemgesteldheid van Niervaart, Zwaluwen en omstreken. Den Haag, 1945.

Mierden, L. van der. Die Hoeghe Clunder of hoe een oude kaart tot stand kwam. Jaarboek Ghulden Roos 42 (1982) 29 - 37.

Mierden, L. van der. De rentmeestersrekening van Niervaert uit 1563. Jaarboek Ghulden Roos 46 (1986) 132 - 155.

Scherft, P.. Het H. Sacramant van mirakel van de Niervaart en de bouw van de Bredase Toren. Jaarboek De Oranjeboom 9 (1956) 59 - 64.

Woude, G. van de. Ter Duinen, kustwacht onder de graven. Antwerpen, 1941.