CONCURRENTIE OF NAVOLGING?
Ruimtelijke planning in het centrum van Boxtel in de dertiende eeuw
K.A.H.W. Leenders
Verschenen in: Brabants Heem 52 (2000) 59 - 72.
Bijlage 1: Lokalisatie van de Spijker te Boxtel
101: protocol leenakten 1416-1503
f. 23r: den spykert, huys, hofstat ende hof metten tzijns ende bout (?) met alle synen rechten toebehoirten gheleghen byden kerckof van Boxtel (1450)
103: leenboek 1676 en later
f. 22 e.v. (Lenen betreffende De Spijker): Item den Spijker, huijs, hoffstede ende hoff metten chijns ende met allen anderen rechten en toebehoorten, gelegen bijden kerckhoff tot Boxtel.
Oud register = f. 25 en 27 ABCEFFG: Dit leen is gespleten in verscheijden partijen, gelijck hier naer is volgende sub litteris ABCDEF (D doorgehaald).
A
(blijkt te zijn kadaster sectie K 181 t/m 187, wellicht zonder de oostelijke uitloper van 183-187)
Ierstelijcke een huijs ende hoff gecomen van de voorscreven Spijker ende gelegen binnen dese Baronnije van Boxtel omtrent de kerke tussen den kerckhoff aldaer aen d'een sijde, ende met die andere sijde neffens een straetken ende het water daer neffens lopende, streckende van de Cortte Kerckstraedt tot op seckeren hoff* totten voorscreven kercke behorende.
* aan mej. wed. wylen de heer Jan Francois Tybosch
1640 Lyon en Cath. kinderen van Wouter van Beurden
1653 L. van Beurden
1678 wed. L van Beurden = El. Moors
1692 idem (andere gesetman)
1741 Joh. Francois Tybosch koop
1755 Arn.W. Tybosch zoon
(1832 Nic.v.Lieshout, wed. Marten van Rooy)
B
(blijkt te zijn kadaster K 175, 176)
Item een huijs ende hoff gelegen in de voorscreven Spijcker tussen erffve Goyart van Duysel aen d'een sijde ende Jenneken wed. J. Erven aen d'ander sijde; streckende voor van de gemeyne straete tot op het water aldaer.
1592 Gys. Ant. H. Willemsz, onmondig (blijkt later= van de Biggelaar)
1608 idem, mondig
1666 Claes, zoon, onmondig
1672 Hendrik, broer, bij versterf
1690 Jan van de Biggelaar
Ter plaetse genaemt de Kerckstraete d'een sijde den Heijligen Geest alhier d'ander sijde d'erfgenaemen van Goyart Martens van Duysel streckende voor van de voors. straete tot achter aen het Cleyn Dommelken daer achter en beneffens vlietende (1690)
1755 Wilbert van Exel
In de Kerkstraat aldaar, d'eenen zijde de heer Jan Sprangers, d'ander zijde de weduwe Bedix; strekkende voor van de voors. Kerkstraate tot agter aan het Klijn Dommeltie daer achter en beneffens vlietende (1755)
1774 Jac van Vlijmen, koop
(1832 Hendr. van Rooy)
C
(blijkt te zijn kadaster K 160, misschien met 164)
Item eenen hoft drijehoeckich gelegen in de voors. Spijker aen d'een sijde het waterken daer neffens loopende ende d'ander sijde neffens erffve der kinderen Anthoni Geerlingh Scalcken ende een steeghe ter kercken waert.
1655 Jan, zoon van Joost Rossems
1685 Joost, zoon
1755 Hendrik Verheesch
(1832 Nic v. Lieshout, Wil Verspeek)
D
(blijkt te zijn kadaster K 173 en 164; misschien zonder 164)
Eenen hoff gelegen inden voorscreven Spijker tussen erffve Jan Rossems aen d'een sijde ende de Kerckstraet aen d'ander sijde, streckende van het waterken aldaer lopende tot aen het steeghdeken oock aldaer.
1636 Balthasar van Blommendael, zoon van Geerlinck Anthonissenzn
1678 Mayken, weduwe Gysbert...
1688 Willemijn Gysberts Verbeeck
1720 Ansem Verbeeck, broer
1755 Barbara Verbeeck, dochter
1769 Gijsbert Boonarts
(1832 Wed. Joris Box, Wil Verspeek)
E
(blijkt te zijn kadaster K 177 + 178)
Item huijs ende hoff gelegen in de voorsc. Spijcker tussen erffve van Willem Janssen van Haren aan d'een sijde ende erffve Gysbert Anthonissen aen d'ander sijde; streckende van de Kerckstraet tot op het waterken.
1641 Goyaert Marten van Duijsel
1706 Anna Maria van Duijsel
1706 Corn. Wittebol koop
1719 Francis Cornelis Wittebol zoon 2/3; Anthonis zoon 1/3
1727 Hendrik van de Weijer, 47 jaar oud
1748 Geertruij Kuijpers wed, Boudewijn Bedix
1766 Arnoldus Bedix zoon
(1832 Hubert de Loyer)
Boxtel Binnen - in de Kerkstraat aldaer, d'eene zijde de weduwe Van Son, d'andere zijde Dielis de Poorter erfg.; d'een eijnde de voirs. Kerkstraete ende d'ander eijnde op het Klein Dommeltie daar agter vlietende.
F
(blijkt te zijn kadaster K 172, 174)
Item een huijs ende hoff gelegen inden Spijcker voorscreven tussen erffve van Gysbert Anthonissen aen d'een sijde ende het water aen dander sijde; ende d'een eijnde metten anderen eijnde aende gemeyn straete aldaer.
? Jenneken wed. J. Erfven voors.
1680 Jan Ermen onmondig
1686 Jan Ermen omndig
1749 Joh. Sprangers
1774 Const. Lijendekker
1785 kinderen van Cardus Leijendekker
1785 Pero Boks koop.
(1832 weduwe Joris Box, Hendr. v. Rooy)
G
(blijkt te zijn kadaster K 179, 180)
Huijs ende hoff gelegen inden Spijker voors tusschen den Kerkhoff aldaer aan d'een zijde, d'ander zijde Geertrui Kuijpers weduwe wijlen Boudewijn Bedix; streckende voor van de Kerkstraat tot op zeekere voorheen aan 't clooster en nu de erfgenamen van de heer Jan Louis Verster behorende zijn.
1749 door de Armen van Boxtel verkocht aan Martinus van Son
1758 Maria vd Mosselaar, wed. Marten van Son
1785 Adr. Jos van Son
(1832 wed. A.J. van Son)
109: staten leengoederen 1780
Lijst van lenen, ruwweg is nr. 101 goed herkenbaar. Met jongste verhef.
1755 volleen spijker etc bij het kerkhof
1774 huis en hof bij kerkhof
1755 hoef en driehoek idem
1769 hof, idem
1785 volleen huis en hof idem
1785 huis en hof idem
Bron: Rijksarchief in Noord-Brabant, Huisarchief Stapelen (022.15). R.J. Wols, Inventaris van het huisarchief Stapelen 1294-1879 ('s-Hertogenbosch, 1981).