Purmer, M..

Beton in het duinlandschap. Omstreden militair erfgoed en natuurbeheer in de duinen.

Historisch Geografisch Tijdschrift 33 (2015) 159 - 171.

De bouw van de Atlantikwall in de Nederlandse kuststreek had niet alleen grote gevolgen voor de inwoners, maar ook het voor het duinlandschap. Beheerders van de natuur in de duinen werden daar na de oorlog mee geconfronteerd en hebben er tot op de huidige dag mee te maken. De bouw van de Atlantikwall vormt het begin van een nu al ruim 70 jaar durende worsteling van natuurbeheerders met overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog in de duinen. In dit artikel ga ik nader in op dit omstreden erfgoed. Niet alleen wil ik schetsen hoe deze worsteling plaats heeft gevonden aan de hand van gebieden van Natuurmonumenten, maar ook wil ik een aanzet geven tot discussie over de toekomst van dit erfgoed.

Concrete in the dunes: contested military heritage and nature conservation in the dunes

After the Second World War, the Dutch shoreline and coastal areas were full of remains of the German coastal defence system, the Atlantikwall. The remains consisted of trenches, pillboxes, antitank walls, mines etc. This article focuses on the post-war development of these controversial military structures in nature conservation areas. In these nature reserves in the coastal areas, impressive remains of the Atlantikwall have been preserved. The first part of this article describes the post-war history of the Atlantikwall in Dutch coastal nature reserves. What happened to these military structures? Which decisions were taken with regard to the remnants of the Atlantikwall by the conservationists? And did the Atlantikwall obstruct the natural development of the dunes? What is the present state of conservation of these military structures in the dunes? The second part outlines some possible scenarios for the future management of these controversial military structures in the coastal nature reserves. The three presented scenarios range from developing them into museological objects and creative reuse to active demolition of the structures. As such it is an interesting example of a discussion on the interface of nature and culture.