B. McCarthy, J. van Ee.

De Grebbelinie, een gelaagde geschiedenis.

Historisch geografisch tijdschrift 25 (2007)107 - 119.

De Grebbelinie vormt een kenmerkend groen lint in het landschap tussen de Nederrijn bij Rhenen en het Eemmeer bij Spakenburg. Deze verdedigingslijn is vanaf de 16e eeuw in acht verschillende fases opgebouwd, aangepast en uitgebreid. Door deze langdurige ontwikkeling bestaat de Grebbelinie uit verschillende lagen die tot uitdrukking komen in het landschap. In deze lagen zijn continuïteit en discontinuïteit in zowel vorm als functie van de linie te herkennen. Wel is het altijd een groene lijn in de Gelderse Vallei gebleven. Ook hebben delen van de linie afwisselend gefungeerd als waterkering en verdedigingslijn. Tegenwoordig is de linie grotendeels in functie als extensief recreatiegebied. Dit artikel laat zien hoe de Grebbelinie zich in acht fases heeft ontwikkeld en wat daarbij de wisselwerking tussen het verdedigingssysteem en het landschap was. Ter illustratie zal voor een aantal fases ingezoomd worden op het gebied rond het Fort aan de Buursteeg. In 2005 - 2006 is op initiatief van de provincie Utrecht een gebiedsvisie voor de Grebbelinie ontwikkeld: 'De Grebbelinie boven water!' Daarmee is een nieuwe fase in de ontwikkeling van de Grebbelinie aangebroken. Aan het einde van het artikel komt deze negende fase aan de orde.

The Grebbelinie, layered history.

The historical, water-based defence system called the Grebbelinie is characterized by a complexity of historical layers, the first of which dates from the 16th century. In eight different phases of growth and regression, new defence structures were imposed on the Grebbelinie, which changed its character and its use in the course of time. In the late 1930's and 1940's the Grebbelinie was transformed as well. In the days of war in 1940 it became the site of heavy fighting between Dutch and Nazi-German troops, which makes it an important part of the local and national 'living' history. Over the last two years the province of Utrecht has been drawing up plans to allot the Grebbelinie a new function in modern-day life (i.e. tourism, recreation, economy, nature). In the years to come, a new, ninth layer will be added to the rich history of this defence line.