Neefjes, J., H. Bleumink, G. van Duinhoven, S. Greeuw

Cultuurhistorie in natuurontwikkeling. Twaalf projecten onder de loep

Historisch-geografisch Tijdschrift 25 (2007) 76 - 87.

Liefhebbers van het historische landschap hebben bij natuurontwikkeling soms negatieve associaties. Iedereen kent voorbeelden waarbij kavel structuren werden uitgewist, gegraven weteringen meanderend werden gemaakt of open landschappen dichtgroeiden. Toch kunnen we niet om natuurontwikkeling heen. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) moet in 2018 klaar zijn. Er zal nog zo'n 80.000 hectare worden toegevoegd aan het huidige areaal natuurgebieden. Nog ongeveer 100.000 hectare moet als natuurgebied worden ingericht. Samen gaat het daarmee om bijna 10% van het Nederlandse landbouwareaal. Onder de vlag 'Cultuurhistorie Natuurlijk' wil het Projectbureau Belvedere met workshops, bijeenkomsten en ontwerpateliers aandacht vragen voor cultuurhistorie bij de verdere invulling van de EHS. Bureau Overland werd gevraagd om in een verkennende studie twaalf natuurontwikkelingsprojecten te onderzoeken, waarin cultuurhistorie mede sturend was. Hierbij ging het vooral om het proces van planvorming. Hoe en wanneer beslissen planvormers om cultuurhistorie mee te nemen in de natuurontwikkeling? Wat gebeurt er vervolgens in de stappen naar inrichtingsplan en beheer? Het projectbureau wil met de resultaten planvormers motiveren om cultuurhistorie een volwaardiger plaats te geven aan de ontwerptafel en in het natuurbeheer.

Historical geography in nature development. Twelve projects closer examined

Nature development can constitute a threat to the historical landscape. Therefore Projectbureau Belvedere asked Overland to investigate twelve nature development projects in the Netherlands. How does the Belvedere's motto 'conservation by development' work out in the planning and the realization of these projects? We focused on the planning process. We found out that taking historical knowledge and ideas, often brought forward by outsiders, into account in the planning process, is the main way cultural history is integrated into the planning process. In the twelve projects we discerned seven ways of integrating landscape history and ecology. They range from completely ignoring the landscape history, in order to develop 'process nature', to methods that regard landscape restoration as the same as nature development. We end our article with statements about the role of the historical geographer in nature?development and the type of historical knowledge that is needed in these planning processes.