R. Kok

Sporen van de luchtoorlog tegen Duitsland op de Ginkelse Heide bij Ede. Ploegvoren op de heide.

Historisch Geografisch Tijdschrift 24 (2006) 73 - 83.

Op 18 september 1944 landden op de Ginkelse Heide ten oosten van Ede de parachutisten van 4th Parachute Brigade in het kader van de luchtlandingsoperatie Market Garden. Een dag later maakte een verken ningstoestel van de Royal Air Force luchtfoto's van de heide. Op een van de luchtfoto's liggen de achtergelaten parachutes als lichte vlekjes op de hei. De schaapskooi ten zuiden van de herberg Zuid-Ginkel ligt prachtig in de najaarszon. De foto toont ook duidelijk de karrensporen van de voormalige Hessenweg, die ten zuiden van de kooi in een brede baan de hei doorkruisen. Daarnaast lijken over de foto lijnen te zijn getrokken die een vakkenpatroon vormen. De eerste publicatie waarin melding wordt gemaakt van dit patroon, is voor zover bekend de rapportage van het historisch-geografische onderzoek voor het geplande Compagnies Oefenterrein. De auteur die tot nu toe de meeste aandacht heeft besteed aan de lijnen is ongetwijfeld Cor Janse in zijn trilogie Blik Omhoog. Deze lijnen zijn vaak in verband gebracht met Duitse maatregelen ter voorkoming van geallieerde luchtlandingen met vliegtuigen. Het is echter de vraag of dat wel het geval is en waarom de Duitsers die maatregel hier zouden hebben genomen. Bijzonder is dat de lijnen nog steeds in de heide aanwezig zijn. Dit artikel geeft een nadere beschouwing van een opmerkelijk fenomeen en gaat op zoek naar een verklaring.

Furrows in the heath: traces of the Second World War

Wartime aerial photographs of the Ginkel Heath in the Veluwe area near Ede show straight lines forming a remarkable pattern of squares. The pattern is also present on wartime intelligence maps, on which they are indicated as 'ditches'. The squares measure approximately 220 by 220 metres. The lines are absent on aerial photographs taken in the spring of 1940 before the German invasion of the Netherlands and continue underneath the embankment of Motorway A12 the construction of which started in this place in april 1941. The lines can still be seen on the ground as two parallel furrows separated by a narrow ridge. This observation confirms eyewitness accounts that the Germans ordered furrows to be ploughed on the heath. lt is believed this was done as a measure to prevent enemy aircraft from landing. The most obvious object the Germans wanted to defend is the nearby Deelen airfield from where the night-fighters were directed to the British bombers heading for German cities.